GÖÇMENLERİN SÜRDÜRÜLEBİLİR KÜLTÜREL UYUM SÜRECİNDE ALGILANAN AYRIMCILIĞIN ROLÜ: SOSYAL DESTEK MEKANİZMALARININ ARACILIK ETKİSİ
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.17624158Anahtar Kelimeler:
Göçmenler,, Kültürel Uyum,, Algılanan Ayrımcılık,, Sosyal DestekÖzet
Bu çalışma, göçmen bireylerin kültürel uyum süreçlerinde algıladıkları ayrımcılık ile sosyal destek mekanizmaları arasındaki ilişkileri incelemeyi ve sosyal desteğin bu ilişkideki aracılık rolünü ortaya koymayı amaçlamaktadır. Araştırma kapsamında, kültürel uyumun algılanan ayrımcılık üzerindeki etkisi ile bu etkide sosyal destek mekanizmalarının aracılık düzeyi analiz edilmiştir. Literatürde göçmenlerin karşılaştığı ayrımcılığın kültürel uyum sürecini olumsuz etkilediği; sosyal destek sistemlerinin ise bireylerin psikolojik ve sosyal uyum süreçlerinde koruyucu bir rol oynadığına işaret eden bulgulardan hareketle araştırma modeli oluşturulmuştur.
Araştırma, 2025 yılında İstanbul’da yaşayan göçmen bireyler üzerinde nicel araştırma deseniyle yürütülmüş; veri toplama yöntemi olarak anket tekniği kullanılmıştır. Toplamda 403 katılımcıdan elde edilen veriler, SPSS programı aracılığıyla analiz edilmiştir. Araştırmada kültürel uyum bağımsız değişken, algılanan ayrımcılık bağımlı değişken ve çok boyutlu algılanan sosyal destek ise aracı değişken olarak ele alınmıştır. Kullanılan ölçekler, literatürde geçerliliği sağlanmış ölçeklerden uyarlanarak uygulanmıştır.
Yapılan korelasyon ve regresyon analizleri sonucunda; kültürel uyumun algılanan ayrımcılığı anlamlı ve negatif yönde etkilediği (H1), kültürel uyum ile sosyal destek mekanizmaları arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki bulunduğu (H2) ve sosyal destek düzeyinin ayrımcılık algısını azaltıcı bir etkide bulunduğu (H3) saptanmıştır. Ayrıca, hiyerarşik regresyon analizleri sonucunda, sosyal destek mekanizmalarının kültürel uyum ile algılanan ayrımcılık arasındaki ilişkide kısmi aracılık rolü üstlendiği belirlenmiş (H4) ve bu bulgular aracılık modeli kapsamında desteklenmiştir.
Bu tez çalışması, göçmenlerin kültürel uyum süreci ile ayrımcılık algısı ve sosyal destek mekanizmaları arasındaki etkileşimleri bütüncül bir yaklaşımla ele alarak, alanyazına önemli katkılar sunmakta; aynı zamanda politika yapıcılara yönelik sosyal uyum ve destek programları geliştirilmesi konusunda pratik öneriler sağlamaktadır.
Referanslar
Ajrouch, K. J., Reisine, S., & Lim, S. (2010). Perceived discrimination and psychological distress: The role of social support among Arab immigrants in the United States. Journal of Immigrant and Minority Health, 12(5), 682–690. https://doi.org/10.1007/s10903-009-9290-2
Arastaman, G. (2018). Kültürel Zekâ Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 6(1), 1-23. https://doi.org/10.14689/issn.2148-2624.1.6c1s1m
Baron, R. M., & Kenny, D. A. (1986). The moderator–mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic, and statistical considerations. Journal of personality and social psychology, 51(6), 1173.
Başoğlu, MY, (2023). Medya ve Toplumda Göçmen Algısı. Muhakeme Dergisi, 4(2), 45-60. Erişim Linki: https://doi.org/10.33817/muhakeme.1374717
Berry, J. W. (1997). Acculturation and adaptation. Handbook of cross-cultural psychology, 3, 291-326.
Castles, S., & Miller, M. J. (2020). The Age of Migration: International Population Movements in the Modern World. London: Macmillan. https://www.researchgate.net/profile/Gabriella-Thomazy/publication/357053471_Book_Review_The_Age_of_Migration_International_Population_Movements_in_the_Modern_World/links/61b9ebbffd2cbd7200a173d8/Book-Review-The-Age-of-Migration-International-Population-Movements-in-the-Modern-World.pdf
Cohen, S., ve Wills, T. A. (1985). Stress, social support, and the buffering hypothesis. Psychological Bulletin, 98(2), 310-357. https://psycnet.apa.org/record/1986-01119-001
Çelik, M., & Eflatun, M. (2020). Çok Kültürlü Ortamlarda Öğrencilerin Sosyo-Kültürel Uyumları: Türkiye Örneği. OPUS–Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 15(22), 2334-2360. https://doi.org/10.26466/opus.689009
Doğan, İ. F. (2019). Algılanan sosyal destek ile yaşam tatmini ve özgüven ilişkisi: Göçmenler üzerinde bir araştırma. Uluslararası Beşeri Bilimler ve Eğitim Dergisi, 5(1), 90–107. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ijhe/issue/47014/591969
Dovidio, J. F., ve Gaertner, S. L. (1998). On the nature of contemporary prejudice: The causes, consequences, and challenges of aversive racism. In Prejudice and Racism, 315-336. Erişim Linki: https://psycnet.apa.org/record/1998-07453-001
Durgun, H. (2022). Türkiye’de Suriyeli Sığınmacı Çocukların Sosyo-Kültürel Uyum Düzeylerinin Tespiti ve Geliştirilmesine Yönelik Sosyal Politikalar Önerileri; Kırşehir Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırşehir.
Eker, D. & Arkar, H.(1995). Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeğinin Faktör Yapısı, Geçerlilik ve Güvenirliği. Türk Psikologlar Dergisi, 10(34), 45-55.
House, J. S. (1981). Work Stress and Social Support. Addison-Wesley. DOI: https://doi.org/10.1037/0033-2909.90.1.78
Hwang, W. C., & Goto, S. (2008). Impact of Discrimination on Mental Health.
Jasinskaja-Lahti, I., Liebkind, K., & Perhoniemi, R. (2006). Perceived discrimination and well-being: A victim study of different immigrant groups. Journal of Community & Applied Social Psychology, 16(4), 267-284. https://psycnet.apa.org/record/2006-10064-002
Kosic, A. (2004). Personality and individual factors in acculturation. International Journal of Intercultural Relations, 28(2), 163-182. DOI:10.1017/CBO9780511489891.011
Massey, D. S., Arango, J., Hugo, G., Kouaouci, A., Pellegrino, A., & Taylor, J. E. (1993). Theories of International Migration: A Review and Appraisal. Population and Development Review, 19(3), 431-466. https://www.jstor.org/stable/2938462?seq=1
Noh, S., & Kaspar, V. (2003). Perceived discrimination and depression: Moderating effects of coping, acculturation, and ethnic support. American Journal of Public Health, 93(2), 232-238. https://www.scirp.org/reference/referencespapers?referenceid=2315571
Pascoe, E. A., ve Smart Richman, L. (2009). Perceived discrimination and health: A meta-analytic review. Psychological Bulletin, 135(4), 531-554. doi:10.1037/a0016059
Pérez, D. J., Fortuna, L., ve Alegría, M. (2008). Prevalence and correlates of everyday discrimination among US Latinos. Journal of Community Psychology, 36(4), 345-362. doi:10.1002/jcop.20221
Preacher, K. J., & Hayes, A. F. (2008). Asymptotic and resampling strategies for assessing and comparing indirect effects in multiple mediator models. Behavior Research Methods, 40(3), 879–891. https://doi.org/10.3758/BRM.40.3.879
Ruggiero KM, Taylor DM. Coping with discrimination: How disadvantaged group members perceive the discrimination that confronts them. J Pers Soc Psychol. 1995 May;68(5):826–38.
Schmitt, M. T., & Branscombe, N. R. (2002). The Meaning and Consequences of Perceived Discrimination in Disadvantaged and Privileged Social Groups. European Review of Social Psychology, 12(1), 397-423. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/14792772143000058
Schwartz, S. J., Montgomery, M. J., & Briones, E. (2006). The Role of Identity in Acculturation among Immigrant People: Theoretical Propositions, Empirical Questions, and Applied Recommendations. Human Development, 49(1), 1–30. https://www.jstor.org/stable/26763865
Torres, L., & Ong, A. D. (2010). A daily diary investigation of Latino ethnic identity, discrimination, and depression. Cultural Diversity and Ethnic Minority Psychology, 16(4), 561–568. https://doi.org/10.1037/a0021376
Uchino, B. N. (2009). Understanding the links between social support and physical health: A life-span perspective with emphasis on the separability of perceived and received support. Perspectives on Psychological Science, 4(3), 236-255. DOI: 10.1111/j.1745-6924.2009.01122.x
United Nations (UN). (2022). International Migration Report 2022. Erişim Linki: https://migrationnetwork.un.org/resources/world-migration-report-2022
Ward, C. and Kennedy, A. (1999). The measurement of sociocultural adaptation. International Journal of Intercultural Relations. 23(4), 659-677.
Ward, C., & Kennedy, A. (1999). The measurement of sociocultural adaptation. International Journal of Intercultural Relations, 23(4), 659-677. DOI: 10.1016/S0147-1767(99)00014-0
Wills, T. A. (1991). Social support and interpersonal relationships. In M. S. Clark (Ed.), Review of Personality and Social Psychology (Vol. 12, pp. 265-289). Sage Publications.
Zimet, G.D., Dahlem, N.W., Zimet, S.G. & et all. (1988). The Multidimensional Scale of Perceived Social Support. J Pers Assess, 52, 30-41.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 International Journal of Sustainability
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
